مهریه و شرایط پرداخت آن

برای تعیین نحوه اجرا گذاشتن مهریه و دریافت آن، لازم است که انواع مهریه و شرایط پرداخت آن را بشناسید. در حالت کلی، مهریه به دو نوع عندالمطالبه و عندالستطاعه تقسیم می‌شود.

به محض اجرا گذاشتن مهریه عندالمطالبه مرد موظف است مالی که مشخص شده را از دارایی‌هایی که دارد بپردازد. در صورتی که مهریه عندالستطاعه باشد، زن تنها در صورتی که همسرش استطاعت پرداخت مبلغ تعیین شده را داشته باشد می‌تواند او را برای دریافت مهریه تحت فشار بگذارد.

بر اساس ماده 1082 قانون مدنی، برای تعیین مهریه سقف مشخصی در نظر گرفته نشده است. این مبلغ می‌تواند شامل طلا، وجه نقد، اموال منقول و اموال غیرمنقول مانند ملک باشد. تکلیف مهریه زن با ازدواج مجدد؟
اگر زن مهریه خودش را نبخشیده باشد می‌تواند حتی در صورت ازدواج مجدد نیز مهریه خودش یا اقساط آن را از همسرش دریافت کند. در واقع ازدواج مجدد زن مانع از دریافت مهریه توسط او نمی‌شود و مرد موظف است مهریه تعیین شده برای همسرش را بپردازد.

اگر ازدواج دوم فرد نیز موفقت آمیز نباشد، زن می‌تواند از همسر سابقش و همسر جدیدش با هم مهریه دریافت کند و مانعی برای دریافت مهریه او از هر دو ازدواجش وجود ندارد. مگر اینکه زن با رضایت خودش از دریافت مهریه انصراف دهد و از همسر اول یا دومش مهریه‌اش را دریافت نکند.

در صورتی که زن و مرد به خاطر عیوبی که از آن‌ها پنهان شده مانند تدلیس در ازدواج و… برای فسخ نکاح اقدام کنند، مهریه به زن تعلق نخواهد گرفت. در واقع در صورتی که فسخ نکاح یا بطلان نکاح انجام شود، زن نمی‌تواند برای دریافت مهریه اقدام کند.

اگر زن و مرد برای تعیین مهریه توافقی نکرده باشند و یکی از آن‌ها قبل از رابطه زناشویی فوت کند، مهریه‌ای به زن تعلق نخواهد گرفت؛ اما در صورت وجود رابطه زناشویی بین زوجین و فوت زن، ورثه زوجه می‌توانند برای دریافت مهرالمثل از مرد اقدام کنند.

در صورتی که زن و مرد برای طلاق و بخشش مهریه به توافق رسیده باشند، یا اینکه زوجه در دوران عقد و باکرگی برای طلاق اقدام کند نیز زن واجد شرایط کل مهریه نخواهد بود. مهریه‌ای که برای دوران عقد در نظر گرفته شده برابر با نیمی از مهریه تعیین شده توسط زوجین موقع نکاح است و زن تنها می‌تواند برای دریافت این مقدار اقدام کند.
در صورتی که زوجین به صورت توافقی از هم جدا شده باشند و زن و مرد برای دریافت مهریه بعد از طلاق توافقی سازش کرده باشند، پرداخت مهریه پس از طلاق و ازدواج مجدد زن طبق سازش بین زوجین انجام خواهد شد؛ یعنی اگر زوجین با هم به توافق رسیده‌اند که مرد ماهانه یک سکه به همسرش بپردازد، بعد از پایان عده و ازدواج مجدد زوجه نیز زوج موظف است این مهریه را به همسر سابقش پرداخت کند.مهریه عندالاستطاعه چیست؟
همان‌طور که از اسم آن پیداست به نوعی از مهریه گفته می‌شود که پرداخت آن به استطاعت مالی آقا بستگی دارد که همین مورد از تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه است.

فرض کنید خانم و اقا در زمان عقد تصمیم می‌گیرند که در صورتی که خانم قصد دریافت مهریه خود را داشته از پنج یا ده سال دیگر می‌تواند اقدام کند. در این صورت مهریه عندالاستطاعه تعیین می‌شود.

یا برای مثال در نظر بگیرید که مهریه خانم 110 که تمام بهار آزادی است و به صورت عندالاستطاعه تعریف شده. در این شرایط اگر زمانی خانم قصد مطالبه مهریه‌اش را داشت، فقط در صورتی می‌تواند آن را دریافت کند که اموالی به ارزش مهریه خود، غیر از مستثنیات دین آقا به دادگاه ارائه کند.

حق حبس به شرایطی گفته می‌شود که در آن مهریه خانم به صورت حال باشد (مدتی برایش مشخص نشده باشد) و رابطه‌ای با همسرش برقرار نکرده باشد، می‌تواند تا زمان پرداخت مهریه از همسر خود تمکین نکند.

از آنجایی که مهریه عندالاستطاعه به استطاعت مالی آقا بستگی دارد پس خانم نمی‌تواند برای حق حبس از این مهریه استفاده کند و باطل است و فقط در صورت که مهریه به صورت عندالمطالبه باشد می‌تواند از این حق استفاده کند.

مطالبه مهریه یکی از بزرگترین معضلات خانواده‌ها تبدیل شده است. مردهای زیادی هستند که به دلیل ناتوانی در پرداخت مهر همسرشان مدت زیادی را زندان سپری می‌کنند. به صورت کلی فرقی در به اجرا گذاشتن دو نوع مهریه عندالمطالبه یا عندالاستطاعه وجود ندارد ولی پرداخت آن‌ها متفاوت است.