قانون کار برای عیدی و سنوات

سنوات عموماً توسط کارفرما یا دولت در پایان سنوات کاری به کارگران و کارمندان برای کمک به بازنشستگی پرداخت می شود. با این حال، پایه سالانه برای هر روزی که کارگر در کسب و کار یا سازمان کار می کند، به صورت ماهانه محاسبه و پرداخت می شود. این مبلغ علاوه بر حقوق پایه، حق مسکن، نفقه، حق اولاد و … به کارگران پرداخت می شود. تا رضایت آنها افزایش یابد.

آنچه در مورد پایه سنوات مهم است این است که این مبلغ به کارگرانی تعلق می گیرد که بیش از یک سال در یک شرکت یا سازمان کار کرده اند. یعنی از ابتدای سال دوم پایه سنوات به کارگران تعلق می گیرد و علاوه بر حقوق ماهیانه برای آنها محاسبه می شود. با این حال، پایه سالانه می تواند به کارگران فصلی نیز اعطا شود و همزمان با حقوق آنها پرداخت شود.

گاهی اعلام می شود که کارفرما می تواند هر ماه یا در مواردی در پایان قرارداد یا پایان سال پایه بازنشستگی را پرداخت کند. این روش اشتباه است، پایه سنواتی باید توسط کارفرما به حقوق پایه اضافه شود و هر ماه پرداخت شود، زیرا پایه سنواتی جزء حقوق پایه محسوب می شود، بنابراین باید به صورت ماهانه و منظم پرداخت شود.

کلیه کارگران و کارمندان با حداقل یک سال سابقه حرفه ای سنوات دریافت می کنند. با این حال، برخی از کارفرمایان ممکن است به اشتباه تصور کنند که کارگرانی که کمتر از یک سال سابقه کار دارند یا در طول سال استعفا داده‌اند، شامل سابقه کار نمی‌شوند. طبق فرمول سنوات، همه کارگران واجد شرایط سنوات هستند، اما مبلغ پرداختی به افرادی که یک سال کامل کار کرده اند با افرادی که در طول سال شغل خود را ترک کرده اند متفاوت است. سنوات همه کارگران باید توسط کارفرما پرداخت شود.

مقالات وصول مطالبات.

در ماده 24 قانون کار، مفهوم حق سنوات پایان کار به شرح زیر ذکر شده است: در صورت خاتمه هر نوع قرارداد کار، یعنی قرارداد کار معین یا موقت، کارفرما مکلف به پرداخت است. کارگری که به موجب قرارداد یک سال یا بیشتر مشغول به کار بوده است به ازای هر سال سابقه کار متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان اخراج به وی پرداخت می کند.

برای محاسبه ابتدا حقوق پایه یک فرد بر 365 (تعداد روزهای یک سال) تقسیم می شود و نتیجه در تعداد روزهای کاری ضرب می شود. حال اگر فردی در سنوات گذشته دارای سنوات ذخیره باشد، تعداد سنوات سال قبل وی نیز محاسبه و به سال های سال جاری اضافه می شود و به عنوان سنوات پایان کار فرد پرداخت می شود؟

معمولا کارکنانی که تازه کار خود را آغاز کرده اند این سوال را مطرح خواهند کرد که آیا حق سنوات به کمتر از یکسال نیز تعلق خواهد گرفت یا دست آن‌ها از حق سنوات خالی است. همان گونهکه قبلا نیز اشاره کرده ایم در هر صورت و با هر مدت کاری، کارفرمایان موظف به پرداخت حق سنوات می باشد. بنابراین در هر صورت و با هر شرایطی کارفرما موظف به پرداخت حق سنوات می باشد.

سوالی که بسیاری از کارمندان و کارگران از خود می پرسند این است که آیا در صورت اخراج به همان میزان سال از کار بهره مند خواهند شد؟ در تمامی موارد پرداخت مستمری به عهده کارفرما بوده و جزء حقوق اساسی شاغلان محسوب می شود

در پاسخ به این سوال که حق سنوات به چه کسانی تعلق نخواهد گرفت باید بگوئیم که سنوات یا همان حق سنوات یکی از مزایای اجباری می باشد که در هر شرایطی کارفرما باید نسبت به پرداخت آن به کارگر اقدام نماید. سنوات با خاتمه کار و یا فسخ قرارداد کار به کارگر پرداخت خواهد شد و این حق حتی به افرادی که کمتر از یک سال کارکرد داشته باشند نیز به نسبت کارکرد آن‌ها تعلق خواهد گرفت. صحبت‌هایی در این مورد وجود دارد که اگر کارگری کار خود را ترک نماید سنوات به وی تعلق نخواهد گرفت؛ در صورتی که اینگونه نیست.

بهتر است بدانید که که زمانی که در قرارداد شرطی در این مورد قید می شود و رضایت کارگر را مبنی بر عدم دریافت سنوات می‌گیرند نیز اشتباه می باشد.

البته منشا این اشتباه دستور العملی می باشد که مدتی پیش وزارت کار صادر کرد و در آن قید شده بود که کارگری اگر ترک کار نماید کارفرما ملزم به پرداخت سنوات به وی نخواهد بود. لازم به ذکر است که این دستور العمل در حال حاضر باطل شده و کارفرما ملزم به پرداخت سنوات بر اساس قانون جدید سنوات می باشد.

یکی از اصلی‌ترین سوالات درباره سنوات این می باشد که آیا قادر خواهیم بود سنوات خدمت را بازخرید کنیم؟ تمام شاغلان رسمی و غیرسمی در اداره‌های دولتی و … قادر خواهند بود تا در شرایطی به‌صورت کتبی درخواست بازخرید سنوات نمایند. در بغضی اوقات با وجود که شخص هنوز به سن بازنشستگی نرسیده به‌دلایلی مانند استعفا یا ازکارافتادگی ترجیح خواهند داد تا از امکان بازخرید سنوات استفاده نمایند. چنانچه پایان همکاری و درخواست بازخرید سنوات به‌ خاطر کاهش توانایی‌های جسمی ‌و فکری باشد و توسط کمیسیون پزشکی سازمان بهداشت‌و‌درمان منطقه تایید شود، کارفرما باید در ازای هر سال سابقه کار، معادل دو ماه از آخرین حقوق کارگر را به او پرداخت ‌نماید.

قانون وزارت کار می گوید که مالیات در قسمت کسورات حقوق محاسبه می شود. به عبارت دیگر، اگر کارگر پس از دریافت حقوق سالانه در پایان قرارداد، از همکاری با شرکت مذکور منصرف شده و نسبت به تسویه حساب اقدام کند، برای این پرداخت مالیاتی پرداخت نخواهد کرد. اما در صورت ادامه کار در شرکت و کارگاه پس از دریافت پاداش سالیانه یا پایان خدمت، مالیات حقوق سالانه باید از مبلغ پرداختی به وی کسر شود. این مالیات 10 درصد محاسبه می شود.اگر کارفرما حقوق سنوات را پرداخت نکند، آیا تخلف به حساب خواهد آمد؟
بله. حق سنوات از جمله پرداختی‌های اجباری به کارگران و کارمندانمی باشد. اگر کارفرمایی پرداخت حق سنوات را پشت گوش اندازند یا عملا قراردادهای کاری را به‌گونه‌ای ببنند که کارگر و کارمند را از این حق محروم نماید، کار غیرقانونی نموده و در این صورت کارگر و کارمند طرف قرارداد قادر است تا از کارفرما به وزارت کار شکایت نماید.

حق سنوات برای کارگران و کارمندان رسمی و غیررسمی مثل هم می باشد. حتی اگر شخصی از طریق شرکت‌های پیمانکاری برای مجموعه‌ای کار نماید، باید سنوات دریافت نماید. همینطور برای کارگران ساعتی و نیمه‌وقت هم بر اساس میزان کارشان، سنوات تعیین گردد. البته معیار محاسبه حق سنوات این دسته از کارگران، میانگین حقوق دریافتی آن‌ها در ۹۰ روز آخر همکاری می باشد.

پرداخت حقوق سنوات شامل همه کارگران و کارمندان رسمی و غیررسمی، پاره‌وقت، تمام‌وقت، قراردادی یا … می‌گردد. تنها دانشجویان و دانش‌آموزانی که تنها در فصلی خاص مثل تابستان به کار مشغول بوده‌اند قادر نخواهند بود درخواست حق سنوات نمایند.

معمولا کارفرما ترجیح می دهد حقوق بازنشستگی کارمند را پس از پایان قرارداد کار یا همکاری پرداخت کند. البته دلیل این قطع همکاری مهم نیست: بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی، استعفا یا اخراج کارگر. در همه موارد حتی اگر کارگر فوت کند، کارفرما باید حق سنوات او را بپردازد.

کلیه کارگاه هایی که قانون کار را در بر می گیرند باید در پایان کار با گروه یا در پایان سال کاری به تناسب کار، حقوق سالانه کارگران را پرداخت کنند. بسیاری از مردم می پرسند که آیا کار کمتر از یک سال باعث سال ها می شود؟ بله حتی اگر کارگری کمتر از یک سال سابقه کار حرفه ای داشته باشد بر اساس تعداد روزهای کاری از ارشدیت بهره مند می شود. برای آشنایی بیشتر با عیدی کارگران سال 1402، مقاله «میزان عیدی کارگران در سال 1402: قوانین، تغییرات و نحوه محاسبه» را مطالعه کنید.

از آنجایی که بسیاری از شرکت ها پس از بازنشستگی یا پایان کار، سنوات را به صورت یکجا پرداخت می کنند، داشتن سنوات پس انداز خوبی برای روزهای بازنشستگی است، اما متاسفانه این روزها کفاف هزینه های بسیاری از بازنشستگان را نمی دهد. پیشنهاد می کنیم برای داشتن پس انداز و آرامش بیشتر از بیمه عمر استفاده کنید.

در صورت تایید دلیل توسط سازمان تامین اجتماعی، مرخصی و ایام مرخصی باید به کارگر یا کارمند پرداخت شود. یعنی حتی در صورت استفاده از دو ماه مرخصی استعلاجی (با موافقت سازمان)، این روزها جزء سوابق کار و بازنشستگی می شود و باید مزایایی مانند پاداش مرخصی و استعلاجی پرداخت شود.

بر اساس طرح طبقه‌بندی مشاغل کارکنان مشمول قانون کار، تمام کارکنان و شاغلان در قسمت های گوناکون کارگاهی و آموزشی و اداری باید براساس میزان سوابق کاری، تحصیلات دانشگاهی، تخصص و … در گروه‌های شغلی متنوع شغلی بیست‌گانه دسته‌بندی گردند. در نهایت هم پرداخت مزد شغل و مزد سنوات آن‌ها با توجه به همین شناسنامه شغلی برای اشخاص محاسبه می‌گردد. همه ی اشخاصی که دارای وظایف و سطح مسئولیت‌های شغلی یکسانی می باشند در یک گروه قرار خواهند گرفت و حقوق برابری دریافت می‌نمایند. فرقی هم نخواهد کرد که نیروی دائمی مجموعه باشند یا نیروی موقت و فصلی. این طرح تنها شامل حال کارگران نخواهد شد، بلکه وزارت آموزش‌و‌پرورش هم موظف شده تا طرح مذکور را در قالب طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان کشور اجرا نماید.در جدول گروه بیست‌گانه شغل‌ها با توجه به پیچیدگی و مهارت‌های مورد نیازشان ضرایب بیشتری دریافت خواهند کرد. هرچقدر هم شخص سابقه و تجربه بیشتری داشته باشد گروه شغلی‌اش، بالاتر خواهد رفت. در اصل این قانون کمک خواهد کرد تا هر شخصی با داشتن سابقه بیشتر، تحصیلات مرتبط یا ادامه تحصیل و گرفتن مدرک تحصیلی‌ بالاتر بتواند ارتقاء شغلی خودش را تضمین نماید . البته همچنان پایین‌ترین حقوق همان دستمزدی می باشد که هرسال توسط وزارت کار تعیین می‌گردد.

حق سنوات درواقع بخشی از تسهیلات و پاداش‌هایی‌ می باشد که وزارت کار پرداخت آن برای اشخاص شاغل را اجباری نموده تا کمی دریافتی سالانه آن‌ها را بالا ببرد و هزینه‌هایشان را جبران ‌نماید. حق سنوات بیشتر مواقع در پایان سال کاری یا بعد از تمام شدن قرارداد به کارگر پرداخت می‌گردد. اما پایه سنوات مبلغی می باشد که ماهانه روی حقوق اشخاص که بیش از یک سال سابقه کار داشته باشند حساب می‌گردد. پایه سنوات به‌نوعی باعث خواهد شد تا مبلغ دریافتی کارگر را با توجه به میزان سابقه او محاسبه نمایند.

حق سنوات پاداشی می باشد که پایان هر سال، پایان هر قرارداد یا پایان همکاری باید از طرف کارفرما برای کارگران مشمول قانون کار واریز گردد. به حق سنوات مزایای پایان خدمت یا مزایای پایان کار هم گفته خواهد شد. مبلغی معادل یک ماه آخرین مزد دریافتی شخص می باشد که در ازای هر یک سال، یک ماه محاسبه گشته و در زمان اتمام کار کارگر، به او تعلق خواهد گرفت.

بنابراین درواقع حق سنوات فقط برای اشخاصی که بیمه اجباری تامین اجتماعی می باشند محاسبه خواهد شد و به بیمه مشاغل آزاد تعلق نخواهد گرفت .

عیدی سنوات |مبلغ حقوق اصلی روی کدام پرداخت های کارفرما تاثیر گذار خواهد بود؟
اقلام اصلی پرداخت که میزان آنها مستقیماً به مبلغ دریافتی بستگی دارد عبارتند از:

اضافه کاری؛
کسر کار؛
سنوات خدمت؛
طلب مرخصی؛
افزایش حقوق

به غیر از این موارد، اکثر کارکنان مزایای نقدی یا غیر نقدی دیگری از کارفرما دریافت می کنند. مزایا به طور کلی به عنوان مزایای مستمر یا مزایای غیر مستمر پرداخت می شود.

همانطور که از نام آنها پیداست. مزایای مستمر به صورت روتین و منظم پرداخت می شود و مبلغ آن در فیش حقوقی ثبت می شود. اما مزایای غیر مستمر به دلایلی مانند مناسبت های خاص یا عملکرد خاص کارکنان پرداخت می شود. به عبارت دیگر مزایای غیر مستمر دائمی نیستند و پرداخت آن به تصمیم کارفرما به ویژه در مورد پاداش بستگی دارد. اما این پاداش ممکن است جزو پاداش های اجباری مقرر در قانون کار و حقوق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باشد. مثلاً در زمان بازنشستگی (تعدیل مجدد نیروها)، فوت، از کارافتادگی و … مبلغی به نام مستمری به عنوان پاداش به کارگران و کارمندان پرداخت شود.